Geniet van jouw dag, zonder stress

Een volle agenda, druk verkeer, zich zorgen maken, emoties zoals onzekerheid, verdriet, teleurstelling en frustratie… Het maakt allemaal deel uit van het dagelijkse leven. Bovendien is het niet eenvoudig om een goede balans te vinden tussen werk, huishouden en hobby’s. Een lange to-dolijst kan voor energie en stimulans zorgen, maar als we te vaak en te veel stress en spanning voelen, dan kan onze gezondheid en ons welzijn onder druk komen te staan. 

Bij spanning produceert ons lichaam meer energie voor onze spieren, zodat we sneller kunnen reageren en alerter worden. Dat zorgt er tijdelijk voor dat je bepaalde taken beter kunt uitvoeren, maar veroorzaakt ook stress.

Wat is stress?

In de video hieronder leggen we kort uit wat stress precies is en wat stress met je lichaam doet.



Het zenuwstelsel reageert op stressvolle situaties door stresshormonen vrij te geven. Deze helpen je om de stressvolle situatie aan te pakken, waarna je zenuwstelstel terugkeert naar een normale status. Als je echter regelmatig of langdurig onder spanning staat en stress ondervindt, dan blijft je lichaam stresshormonen vrijgeven. Hierdoor ontstaan nerveuze onrust of chronische stress, wat kan leiden tot slaapproblemen zoals slapeloosheid. Onvoldoende slaap zorgt op zijn beurt dan weer voor meer stress, waardoor je in een vicieuze cirkel belandt.

Hoe herken je stress en spanning?

Het bepalen van de uitlokkende factoren is vaak lastig, omdat deze niet voor iedereen dezelfde zijn en kunnen verschillen van persoon tot persoon. We onderscheiden twee soorten: acute stress en chronische stress.

Acute stress

Acute stress wordt uitgelokt door specifieke gebeurtenissen of situaties waarover je weinig controle hebt zoals vliegangst, een presentatie geven of een examen afleggen. Deze nervositeit wordt gekenmerkt door angst voor die ene bepaalde gebeurtenis.

Voor alle duidelijkheid: acute stress is op zich niet verkeerd. Het stimuleert onder andere de aanmaak van adrenaline, een hormoon waarmee je efficiënt gespannen situaties aanpakt en de juiste houding aanneemt.

Wanneer is het wel een probleem? Als je regelmatig blootgesteld wordt aan dezelfde spanningsfactor, evolueert acute spanning op termijn naar chronische spanning.

Chronische stress

Bij aanhoudende nervositeit raak je mentaal overspannen en lichamelijk uitgeput. Zelfs dagdagelijkse activiteiten worden dan te veel. Je bijnierschors wordt extra gestimuleerd. Maar wat wil dat precies zeggen? 

De bijnier is een orgaan dat zich boven de nieren bevindt en het stresshormoon cortisol aanmaakt. Door langdurig in contact te komen met spanning produceert je bijnier te veel aan cortisol. Op termijn raakt je bijnier uitgeput waardoor je cortisolgehalte te laag komt te staan. Vaak negeer je de eerste symptomen van gejaagdheid, met het idee dat ze vanzelf zullen verdwijnen. Maar die symptomen zorgen ervoor dat je niet meer voldoende tot rust komt en ontspant zoals het hoort. 

Bij aanhoudende spanning raak je mentaal overspannen en lichamelijk uitgeput, wat kan leiden tot burn-out en depressie.

Gevolgen

Periodes van spanning en stress zijn normaal in een actief leven, maar wanneer ze te vaak voorkomen, kunnen ze leiden tot:

  • Nervositeit
  • Uitputting, inclusief vermoeidheid en fysieke zwakte
  • Een lagere weerstand van ons immuunsysteem
  • Prikkelbaarheid
  • Concentratieproblemen
  • Slaperigheid
  • Slapeloosheid, slaapproblemen
  • Gastro-intestinale problemen: bijvoorbeeld maagkrampen, diarree en constipatie

Mogelijke oorzaken van stress

Onverwachte situaties

Verandering van plannen of afspraken, etc.

Werk

Deadlines, problemen met collega’s en bazen, hoge werkdruk, reorganisaties, gebrek aan waardering en erkenning, etc.

Dagelijkse frustraties

Blootstelling aan lawaai en vervuiling, files, etc.

Persoonlijke bekommernissen

Problemen met familieleden en vrienden, bijvoorbeeld discussies en ruzies, etc.

Angsten

Vliegangst, angst voor medische ingrepen, claustrofobie, etc.

Financiële beslommeringen

Zorgen over de huidige of toekomstige financiële situatie, etc.

Overmatige consumptie van cafeïnehoudende dranken

Veel mensen zijn vaak op zoek naar een stimulerend middel om zichzelf staande te houden tijdens een examenperiode of een drukke periode op het werk. Overmatig gebruik van deze middelen verstoort de dag- en slaapcyclus.

Door overvolle agenda’s krijg je je werk soms niet afgewerkt, waardoor je op zoek gaat naar middelen die je alert en wakker houden, zoals een kopje koffie. Gemiddeld drinken Belgen jaarlijks 6,8 kilogram koffie per persoon. Daarmee staat België op de 8ste plaats van landen met het hoogste aantal koffiedrinkers. Dit blijkt uit de peilingen in 2016 van de International Coffee Organization.

Tips en tricks: omgaan met stress

icoon pratenPraat met een vriend, een familielid, iemand aan wie je jouw gedachten en zorgen kunt toevertrouwen. Door over de bron van je angst te praten, zal je je al minder onrustig voelen. Wil je er niet over praten? Schrijf je gedachten dan neer. Wanneer ze gespannen zijn, houden veel mensen een dagboek bij of schrijven ze lijstjes.

icoon sportGa joggen, fietsen of zwemmen. Lichaamsbeweging is de ideale manier om je gedachten te verzetten. Het geeft je lichamelijke voldoening en helpt je om spanning en nerveuze situaties te bestrijden.

icoon planningAls je overweldigd raakt door de hoeveelheid werk en je daardoor niet meer kunt nadenken, helpt het om je taken in kleine, beter haalbare projecten op te delen. Zo kan je elke stap afzonderlijk afhandelen. Daardoor behoud je de controle en krijg je als het ware een schouderklopje bij elk afgerond project. 

icoon ontspanningPauzeren en ontspannen maakt ons productiever. Door ‘tijd voor jezelf’ in te plannen, zal jij je er waarschijnlijk beter aan houden. Respecteer dus de planning die je hebt opgesteld en zeg nee tegen andere tijdrovende dingen! Dit kan bijvoorbeeld door: tijd te spenderen met vrienden, een bezoekje te brengen aan de bioscoop, te sporten, activiteiten te doen in openlucht, etc.

icoon natuurGa in het bos of in het park wandelen. Dit zorgt ervoor dat je je hoofd gemakkelijker leegmaakt. Deze ontspannende activiteit zorgt ervoor dat je lichaam endorfine aanmaakt die je teveel aan adrenaline (stresshormoon) doet afnemen.